کلیشه چیست و انواع آن کدامند و چه کاربردهایی دارند؟
کلیشه چیست، انواع آن کدام‌اند و کلیشه‌ها چه کاربردی دارند؟
با شغل کلیشه سازی بیشتر آشنا شود!
یکی از ضروری‌ترین مراحل قبل از چاپ کلیشه سازی یا همان ساخت کلیشه می‌باشد که کلیشه‌ها در انواع مختلف وجود دارند و از آن‌ها برای موارد گوناگونی در چاپ استفاده می‌شود. ما دراین مقاله از شرکت کارتن سازی مسعود می‌خواهیم در خصوص کلیشه سازی و انواع آن در صنعت کارتن سازی توضیحاتی را در اختیار شما کاربران عزیز قرار دهیم.
لازم به دانستن است کلیشه سازی جزء خدمات گروه کارتن سازی مسعود نمی‌باشد و این مقاله صرفا جهت آشنایی شما کاربران با شغل کلیشه سازی می‌باشد.
کلیشه چاپ چیست؟
کلیشه به یک قالب از طرح چاپی برای چاپ روی سطوح گفته می‌شود که یک ورق انعطاف پذیر از جنس ژلاتین یا پلاستیک می‌باشد که معمولا در چاپ فلکسو و چاپ‌های دیگر از آن استفاده می‌شود و از ساده‌ترین نوع کلیشه می‌توان به مُهر اشاره کرد که بسیار پرکاربرد است و همه‌ی ما تجربه‌ی استفاده از آن را داشته‌ایم.
برای ساخت کلیشه از دستگاه‌ها و لوازم مختلف استفاده می‌شود که در ادامه این مقاله انواع روش‌های کلیشه سازی را توضیح خواهیم داد.
انواع کلیشه در صنعت چاپ و بسته بندی کدام‌اند؟
کلیشه‌ها در انواع مختلف ساخته می‌شوند که عبارتند از:
کلیشه ژلاتینی : این نوع کلیشه در کارتن سازی و دستگاه‌های چاپ غلطکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کلیشه فلزی : در چاپ طلاکوب از این نوع کلیشه استفاده می‌شود.
کلیشه چاپ سیلک : در چاپ‌هایی که از شابلون استفاده می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کلیشه چاپ دیجیتال : در چاپ فلکسو از این نوع کلیشه استفاده می‌شود.
کلیشه داغی یا کلیشه تامپو
لازم به ذکر است که دو نوع دستگاه برای چاپ از کلیشه استفاده می‌کنند:
دستگاه چاپ غلطکی که در این دستگاه از کلیشه ژلاتینی استفاده می‌شود و دستگاه‌های چاپ دیگر از چارچوب و توری یا شابلون استفاده می‌کنند، که بیشتر کاربرد آن به صورت دستی است و رنگ روی سطح مورد نظر به وسیله دست و توسط کلیشه انجام می‌شود.
برای پرینت طرح کلیشه از کاغذهایی به نام کاغذ کالک و برای نگاتیو کردن طرح از اسپری‌های مخصوصی به نام بلک تورن استفاده می‌شود.
موارد مورد نیاز برای ساخت کلیشه در صنعت چاپ و بسته بندی کدام‌اند؟
برای ساخت کلیشه از دستگاه‌های مخصوص استفاده می‌شود که به آن میز نور یا (یو وی – UV) گفته می‌شود که این دستگاه شامل تعدادی لامپ یو وی و بردهای دیجیتالی می‌باشد که به کمک آن‌ها طرح مورد نظر را بر روی کلیشه خام چاپ می‌کنند.
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد کلیشه‌ها دارای انواع مختلفی هستند، بنابراین برای ساخت هر یک از آن‌ها از متریال‌های متفاوتی استفاده می‌شود که عبارتند از:
ژلاتین ۵ میل : ساخت کلیشه ژلاتینی
نایلوپرینت : ساخت کلیشه فلزی
شابلون : ساخت کلیشه چاپ سلیک
نحوه ساخت انواع کلیشه به چه صورت است؟
برای ساخت کلیشه ژلاتینی ابتدا طرح مورد نظر توسط کامپیوتر طراحی می‌شود، سپس این طرح روی کاغذ کالک پرینت گرفته می‌شود و کاغذ پرینت گرفته شده با استفاده از ژلاتین یا پلاستیک درون میز نور قرار داده می‌شود و پس از انجام نوردهی کاغذ با فرچه و حلال شسته می‌شود تا برجسته شود. (تینر و بنزین برای شستشوی کلیشه ژلاتینی و الکل صنعتی برای شستشوی نایلوپرینت).
نحوه ساخت کلیشه چاپ سلیک به چه صورت است؟
برای ساخت کلیشه چاپ سیلک از روش‌های متفاوتی استفاده می‌شود. در روش معمول پس از آماده سازی طرح پرینت گرفته شده یک لایه نازک از لاک حساس بر روی توری شابلون کشیده می‌شود و سپس همراه با پرینت طرح درون دستگاه قرار داده می‌شود و پس از نوردهی شابلون را با فشار آب شستشو می‌دهند تا آماده گردد.
نحوه ساخت کلیشه فلزی به چه صورت است؟
اولین مرحله برای ساخت کلیشه فلزی ریختن مواد حساس به نور برروی فلز می‌باشد که معمولا برای انجام این کار از نگاتیو استفاده می‌شود و در مرحله بعد از اسید برای گود کردن بخش‌های غیر ضروری استفاده می‌شود و قسمت‌های ضروری که نور خورده محکم‌تر می‌شوند.
لازم به ذکر است کلیشه فلزی معمولا برای ساخت مُهرهای برجسته استفاده می‌شود که این مُهرها بدون نیاز به جوهر و استامپ قابلیت برجسته کردن کاغذ را دارند و همچنین می‌توانند به راحتی طرح مورد نظر را روی کاغد چاپ کنند. اغلب برای ساخت مُهرهای برجسته از کلیشه نایلوپرینت استفاده می‌شود.
نحوه ساخت کلیشه داغی به چه صورت است؟
به انجام چاپ توسط این نوع کلیشه چاپ طلاکوب یا برجسته گفته می‌شود که معمولا برای چاپ کارت عروسی، سررسید و تقویم و چاپ برروی چرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای ساخت کلیشه داغی ابتدا طرح مورد نظر برروی کاغذ کالک چاپ شده و به همراه نایلوپرینت درون دستگاه کلیشه سازی قرار می‌دهند تا به آن نور بتابانند و سپس آن را به وسیله حلال مناسب و فرچه شستشو می‌دهند.
کلیشه نایلوپرینت به دلیل تحمل دمای تا ۲۰۰ درجه برای چاپ داغی سررسید و تقویم و چرم مناسب می‌باشد.
نحوه ساخت کلیشه چاپ تامپو به چه صورت است؟
برای ساخت کلیشه چاپ تامپو نیز همانند روش کلیشه ژلاتینی ابتدا طرح مورد نظر در کامپیوتر توسط نرم افزارهای مخصوص (فتوشاپ، کورل و…) طراحی می‌شود و سپس برروی کاغذ کالک پرینت گرفته می‌شود. برای ساخت این کلیشه می‌توان از لاک مایع یا روش لمینت استفاده کرد. سپس آن را روی میز نور قرار داده و طرح مورد نظر را اسید زده و روی کلیشه قرار می‌دهند.
نحوه ساخت کلیشه دیجیتال به چه صورت است؟
ساخت کلیشه چاپ دیجیتال شامل ۷ مرحله می‌باشد. کلیشه‌های دیجیتال دارای یک لایه ماسک هستند که به نور (اس دی ای) حساس می‌باشند، پس از آن‌که نور لیرز به آن تابیده می‌شود همانند فیلم نگاتیو در کلیشه آنالوگ عمل می‌کند.
کلیشه سازی دیجیتال برای انجام چاپ فلکسو استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی مراحل تولید این کلیشه می‌پردازیم:
۱. نور پشت
۲. تصویر سازی مخصوص ماسک لایه کربنی
۳. نور اصلی یا نور رو : نوری است که باعث چاپ برروی کلیشه می‌شود که باعث سفت شدن پلیمرهای آن می‌گردد.
۴. شستشوی کلیشه : قسمت هایی که به آن نور تابیده شده شسته می‌شود.
۵. خشک کن
۶. نوردهی پایانی : برای اینکه دیگر چسبندگی نداشته باشد نوردهی پایانی انجام می‌شود.
۷. کنترل کیفیت : با استفاده از دستگاه‌های سختی سنج مراحل تولید و سختی کلیشه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
موارد استفاده از کلیشه چاپ کدام‌اند؟
از کلیشه چاپی معمولا برای چاپ روی کارتن، چاپ بسته بندی مواد غذایی، چاپ سفره‌ها (سفره‌های کاغذی و نایلونی)، چاپ جعبه و… استفاده می‌شود.
مزایای بکارگیری کلیشه کدامند؟
از کلیشه معمولا برای چاپ سری مانند چاپ جعبه، کارتن، سفره و… استفاده می‌شود. از مهم‌ترین مزایای چاپ کلیشه این است که می‌توان رنگ‌‌های مختلف را روی لایه‌های متخلخل و همچنین بر روی سطوح صاف و صیقلی چاپ کرد. در روش‌های دیگر چاپ در صنعت چاپ و بسته بندی به چندین رنگ جوهر نیاز است تا رنگ و وضوح مورد نظر به دست آید اما در روش کلیشه سازی به دلیل اینکه از یک جوهر با قابلیت خشک شدن در زمان کوتاه استفاده می‌شود بنابراین می‌توان چند رنگ را در فاصله زمانی کم بر روی سطوح مورد نظر چاپ کرد.
همچنین در این روش طرح مورد نظر با یک چاپ بادوام و ثابت چاپ می‌شود و هر لایه دارای طراحی دقیق و کاملا شبیه به لایه قبلی و همچنین هرلایه کاملا منطبق بر لایه قبلی قرار می‌گیرد به طوری که آخرین لایه مانند اولین لایه چاپ شده می‌باشد و هیچ تفاوتی ندارد.
لازم به ذکر است کلیشه‌ها به دلیل اینکه از جوهرهای مختلف استفاده می‌کنند قابلیت چاپ بر روی متریال‌های مختلف را دارند چه قابل جذب باشند چه غیر قابل جذب.
در این مقاله از شرکت کارتن سازی مسعود با انواع کلیشه در صنعت چاپ و بسته بندی و همچنین روش‌های ساخت آن در صنعت چاپ و بسته بندی آشنا شدید. امیدواریم در این مقاله توانسته باشیم اطلاعات ارزشمند و سودمندی را در اختیار شما کابران عزیز قرار داده باشیم و اطلاعات لازم را بدست آورده باشید.
مقالات مرتبط
فهرست خدمات کارتن مسعود
طراحی، چاپ و جعبه سازی، کارتن سازی و کارتن پلاست
